بَم، از شهرهای تاریخی و فرهنگی، صنعتی ایران است که در استان کرمان در جنوب شرقی ایران واقع‌شده است. ارگ تاریخی بم از مراکز گردشگری و منطقهٔ جنوب شرق کشور قرارگرفته و به قلب تپنده جذب مسافر و پایتخت گردشگری جنوب شرق مبدل شده است .

بَم یکی از شهرهای برجسته استان کرمان واقع در جنوب شرقی ایران و دومین شهر بزرگ استان کرمان است. این شهر در میان کویر قرار دارد و دارای نخلستان‌ها و بناهای خشتی و گلی فراوانی است.از بهترین هتل‌های بم  می توان به هتل چهار ستاره پارسیان بم که در سال 1378 و با نام سابق هتل آزادی آغاز به فعالیت ‏نمود  و همچنین به هتل چهار ستاره ارگ جدید بم اشاره کرد.

 ارگ بم برجسته‌ترین جاذبه گردشگری این شهر و استان کرمان است که هرساله مقصد بسیاری از گردشگرهای داخلی و خارجی بوده است. شهر بم در فاصله ۱۹۵ کیلومتری از جنوب شرقی کرمان واقع‌شده است. جمعیت شهر بم بر پایه سرشماری سال ۹۵ مرکز آمار ایران ۱۲۷٬۳۹۶ تن و با احتساب حومه انبوهی منطقه شهری آن به ۲۰۰ هزار تن می‌رسد. فراورده‌هایی همچون خرما، مرکبات، حنا، کماچ سهن، کلمپه و قاووت، صنایع‌دستی تولیدی از درخت خرما از جمله سوغات پرآوازه و برجسته بم به‌حساب می‌آیند. ایرج بسطامی خواننده سنتی و نامدار ایرانی از نام‌آوران این شهر بود که در زلزله بم درگذشت.

پیشینه

بم یکی از شهرهای تاریخی ایران و استان کرمان است گونه‌ای که اگر بخواهند به یک جهانگرد چندین نگاره تاریخی از ایران نشان دهند بی‌گمان یکی از آن‌ها ارگ بم است. ارگ بم بزرگ‌ترین سازه‌ی خشتی جهان است که از لحاظ شکوه و زیبایی با دیوار چین هم سنجی می‌شود.

همچنین بم درگذشته به پاریس ایران شهرت داشت. شهر بم به فاصله تقریبی ۱۲۰۰ کیلومتری پایتخت قرار دارد، این شهر از دید تاریخی و فرآورده‌های کشاورزی (به‌ویژه خرما)، آوازه جهانی دارد

شهر باستان بم یکی از پنج کورهٔ ایالت فارس بود و به دروازه شرق ایران شهرت داشته است. بم در چرخه حساسی از تاریخ (پایان پادشاهی لطفعلی‌خان زند در زمان گریز او به بم) حتی از طرف لطفعلی‌خان پایتخت ایران نیز اعلام شد و چندی پایتخت ایران بود.

هنگامی‌که پاتی نجر جهانگرد انگلیسی در حدود ۱۱۸۹ خورشیدی وارد بم شد .دِژ آن را مستحکم دیده و یاد می‌کند: به‌قدری آن را استوار کرده‌اند که شاید در همه ایران از این حیث بی‌نظیر باشد.

 به نوشته بارتولد: بم پایتخت صنعتی کرمان بوده و پارچه‌های نخی که در بم می‌بافته‌اند به همه‌جا حتی تا مصر می‌رفت… یعقوبی که در ۲۷۸ ه‍. ق از نطقه کرمان سخن به میان آورده از قلعه بم نیز یادکردهاست که از نوشته‌های او، این‌چنین برمی‌آید که این دِژ سنگربندی‌ها خوبی نیز داشته است. جغرافی نویسان تازی سده دهم به‌ویژه مقدسی گزارش خوبی دربارهٔ ارزش بازرگانی بم به دست ما می‌دهند و مقدسی می‌نویسد: بم یک مرکز ولایتی بااهمیت و دلکش و بزرگ است مردم آن کارشناس و دارای چیردستی هستند. این شهر بازار گاهی است و مردم را از راه دور به خود می‌کشاند و پارچه‌ای که در اینجا تولید می‌شود در کشورهای بسیاری آوازه دارد و آوازه بم در همه جهان اسلام پیچیده و مایه سرفرازی کشور است و بیشتر باشندگان شهر بافندگانند و بیشتر رخت‌های صادراتی بم در دهکدهٔ بزرگی نزدیک آن فراهم می‌شود و در خاور و باختر جهان اسلام این رخت‌ها را بهترین همه جامه‌ها می‌دانند و افزون بر این‌ها دستار و پیراهن و لباس‌های فاخر که جوینده بسیار دارد و پوشاکی که از مرو بیرون می‌آید در بم ساخته می‌شود. دکتر مظاهری: «... پرورش کرم ابریشم و کارگاه‌های ابریشم‌بافی بسیاری از سده ششم میلادی در کرانه‌های یزد، بم، شوشتر و خوزستان آغاز بکار کرده‌اند و گمان بسیار دارد که صنعتی بافندگی دیرینگی بیشتری در بخش بم داشته باشد. کتاب بدایع الزمان؛ ولایت بم حکایت از بهشت می‌کرد، خطه‌ای مشتمل بر الوان نعیم… داده‌هایی از ساکنان نخستین بم به‌درستی در دسترس نیست ولی از روی سکونتگاه‌های گروهی به‌ویژه ایجاد برج و بارو‌های مستحکم در گوشه و کنار آن‌ها، می‌توان حدس زد که این شیوه فرهنگ آریائی باشد (زیرا بومیان ایران چنین سنگربندی‌هایی را نیاز نمی‌دانستند) و با توجه به سکونت مداوم مردم در ارگ از هزاره‌های گذشته تا ۱۵۰ سال پیش می‌توان حدس زد مردم کنونی بم از نژاد آریایی کمابیش ریشه‌دار باشند. تیره‌ای آریائی‌نژاد که بر بم تاختند با بومیان مقاوم روبرو شدند و چون بر آنان پیروز گشتند بساختن برج و بارو و سنگربندی‌هایی پرداختند. همچنین چندی پیش پژوهش یک پژوهشگر درباره مردم بخش دهبکری و روستاهای تابع آن و آزمایش از آن‌ها نشان داد DNA مردم دهبکری و توابع آن با DNA اجساد خاک شده در ارگ بم یکی است و این موضوع به این معنا است که مردم دهبکری و توابع آن همان مردم پیشین ارگ بم هستند که صدها سال پیش به دلایل ناشناخته‌ای بسان خشک‌سالی یا گرمی هوا و غیره. آرام‌آرام و طی سالیانی از میان ارگ بم به این بخش پرآب و خوش آب‌وهوا نقل مکان کرده‌اند که گروه بیشتر آن‌ها در همان ارگ مانده‌اند.  سازه‌ی این شهر کهن را در اساطیر ایرانی به بهمن ابن اسفندیار نسبت می‌دهند.

افسانه هفتواد شاهنامه

بر پایه داستان هفتواد در شاهنامه و کتاب کارنامک اردشیر بابکان می‌توان دریافت که شهری بانام کجاران که اکنون محله‌ای به نام کوزران در شمال غربی بم دارای همسانی اسمی به آن دارد به‌طور حدس و گمان ممکن است شهر بم باشد. در روزگار ساسانیان هفتواد مردی تهیدست ساکن در شهر کجاران که شهری پرجمعیت در منطقه‌ای سردسیر که در آن باغات سیب وجود داشته در نزدیکی کوهی زندگی می‌کرده است و فرمانروا را از میان برمی‌دارد و برای خود برج و بارویی بر بالای کوهی بزرگ می‌سازد که شاید ارگ کنونی بم باشد؛ بنابراین هفتواد شهر را گسترش داد و جایگاه حکومت خود را به دژی بر بلندای کوه انتقال داد. سکونتگاهی را تغییر داد. بم درگذشته یکی از پنج کورهٔ ایالت فارس بود. ابن حوقل نویسنده کتاب صورةالارض در سده چهارم هجری از بم به نام شهری که از جهرم بزرگ‌تر و هوایش از آن سالم‌تر و دارای نخلستان‌های زیاد بوده، یادکردهاست. همچنین از سه مسجد بم به نام‌های مسجد خوارج و مسجد هزاران و مسجد قلعه نام‌برده و به‌تفصیل پارچه‌های مرغوب و زیبایی را که در آنجا بافته می‌شد، یادکرده است. بنا به گفته مقدسی در کتاب احسن‌التقاسیم، باروی شهر بم چهار دروازه به نام‌های نرماشیر، کوسکان، آسبیکان و کورجین داشته است. بر پایه گفتهٔ وی بیشتر بازارهای بم در بیرون شهر و شماری هم در داخل شهر قرار داشته‌اند. بم درراه جاده‌هایی که جنوب خاوری ایران را با سیستان، افغانستان و بلوچستان مرتبط می‌کند قرار دارد. به همین جهت این شهر از دوره ساسانیان ارزش نظامی و بازرگانی زیادی داشته است. شهر بم در سال ۱۱۳۱ ه‍. ق به تصرف محمود افغان درآمد، ولی به علت شورشی که در قندهار روی داد آنجا را رها کرده رهسپار قندهار شد؛ ولی بار دیگر در سال ۱۱۳۴ ه‍. ق بر بم چیرگی یافت و این وضع تا سال ۱۱۴۳ ه‍. ق که نادر، اشرف افغان را شکست داد، ادامه داشت. در سال ۱۲۰۹ ه‍. ق، لطفعلی‌خان زند، در همین شهر به دست گماشتگان آقا محمد خان قاجار دستگیر شد. خان قاجار به یادگار این کامیابی مناره‌ای از سرهای ۶۰۰ تن از مخالفین خود در بم برافراشت.

اقلیم

آب‌وهوای بم گرم و خشک است ولی به علت مجاورت با کویر آب‌وهوای متغیری دارد، به‌طوری‌که هرازگاهی در تابستان‌ها گرم‌ترین و در زمستان‌ها سردترین نقطه کشور گزارش‌شده است. میزان بارندگی سالانه در بم به‌طور میانه ۶۸ میلی‌متر است.

یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر بم بخش خوش آب‌وهوا و گردشگری دهبکری است. دهبکری زیباترین منطقهٔ سرسبز و چشم‌نواز است که در شهرستان کویری بم خودنمایی می‌کند و به همین دلیل نزد مردم بم بسیار محبوبیت دارد. افزون بر مردم بم در همهٔ فصول سال دهبکری پذیرای مسافران بی‌شماری است. دهبکری دارای بلندی‌ها دست‌نخورده بسیاری است به‌طوری‌که همه‌ساله گروه‌های کوه‌نوردی و گردشگری بسیاری در استان کرمان به ارتفاعات دهبکری قدم می‌گذارند. از جمله این ارتفاعات می‌توان به کوه شیر و بخش زیبای مرغک اشاره کرد.

یکی دیگر از جاذبه‌های زیبا و دست‌نخوردهٔ بم بخش مرغک از توابع دهبکری است که همهٔ این مناطق دارای جنگل‌های پسته وحشی-بادام وحشی و سرسبزی بسیاری است. در مرغک نیز درگذشته موسیقی سنتی ایرانی ریشه‌داری رواج داشته است. از منطقهٔ دهبکری از گذشته‌ای دور در نوشته‌های نویسندگان و ادب‌دانان به‌عنوان بهشت میان دو دوزخ یادشده است و همه در وصف سر سبزی آن سخن رانده‌اند. یکی از مسائل گردشگری و مدرن مورد بحث دربارهٔ دهبکری ساختن تله‌کابین در دهبکری است که البته این طرح همواره با بی‌توجهی کارگزاران همراه بوده است. همچنین دریجان و روستاهای تابعه از دیگر مناطق خوش آب‌وهوای کوهستانی اطراف بم به شمار می‌آیند

ارگ بم

ارگ بم در گوشه شمال شرقی و چسبیده به شهر و در همسایگی جادهٔ ابریشم قرار دارد و بنا به روایات متعدد، مربوط به روزگار اشکانی یا هخامنشی است. تا پایان دوره قاجار، ارگ بم همچنان مسکونی بوده است. ارگ بم در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ به شماره ۵۱۹ در فهرست آثار ملی و شهر بم با نام بم و منظر فرهنگی آن در ژوئن ۲۰۰۴ در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسیده‌اند.

زمین‌لرزه پنجم دی‌ماه ۱۳۸۵، بهاری بود برای شهر بم و ارگ بم(بزرگ‌ترین سازه‌ی خشتی). به دلیل اینکه تا قبل از زلزله، ارگ بم را با قدمتی ۲۵۰۰ ساله می‌شناختند.

زمین‌لرزه همه اسرار این شهر را آشکار ساخت و شواهدی در سازه‌ی خشتی پیدا شد که نشان می‌دهد از زمان مادها پیشینه تاریخی دارد.

و شهر بم را به‌عنوان نشان فرهنگی ثبت جهانی شد.

ارگ بم بزرگ‌ترین سازه‌ی خشتی جهان است که از لحاظ عظمت و زیبایی با دیوار چین مقایسه می‌شود ولی متأسفانه در زلزله دی‌ماه سال ۱۳۸۲ این سازه‌ی بی‌نظیر آسیب جدی دید

مأموریت بازسازی ارگ بم که نماد پایداری مردم بم لقب دارد به ۱۲ کشور خارجی از جمله ایتالیا، آلمان، فرانسه، ژاپن و دیگر کشورهای عضو میراث جهانی یونسکو سپرده شد.

 

تل آتشین دارستان بم

سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری پیرامون پژوهش‌های تخصصی این متحول گر تاریخ بشریت گمانه‌زنی و لایه‌نگاری با سرپرستی دکتر گاراژیان و دکتر مختاری کارهایی را انجام داده است. نشانه‌های دیگری از این روزگار در فلسطین وجود دارد که از جمله تفاوت‌های آن با آثار به‌دست‌آمده در بم می‌توان به وجود سفال در منطقه دارستان بر خلاف فلسطین اشاره نمود.

نام‌آوران و مفاخر

• داریوش رفیعی، خواننده
• کورس سرهنگ زاده، خواننده
• ایرج بسطامی، خواننده
• داوود سپهر، خواننده
• رضا ایران‌نژاد، آهنگساز، نوازنده، کارگردان
• اسدالله(رضا) اصغرپور، کشتی گیر و صاحب نام در ورزش باستانی، معروف به پهلوان اسد و موسس زورخانه اسد بم
• پوریا سبزواری، نوازنده و آهنگساز
• محمدعلی علومی، نویسنده و پژوهشگر
• شهرام ابوعامری، نوازنده ویلن
• اهورا ایمان، ترانه سرا
• روح انگیز سامی نژاد، بازیگر
• داوود سلطانی نژاد، خواننده
• مهدی بهزاد پور، خواننده
• محمدعلی ابوعامری، صدا پیشه
• احسان افشارمنش، شاعر، نویسنده و روانشناس
• حامد عسکری، مجری، شاعر و ترانه سرا

صنعت و اقتصاد

ارگ جدید بم و منطقه ویژه اقتصادی

منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید بم، باهدف ایجاد و گسترش زمینه‌های لازم برای فعالیت‌های کارآمد صنعتی، جذب فناوری‌های نوین و افزایش زمینه‌های اشتغال از راه جلب و هدایت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در دهه فجر سال ۱۳۷۶، تأسیس و رسماً کار خود را آغاز کرد. گستره این منطقه بالغ‌بر ۱۱۰۰ هکتار است که در فاصله ۱۰ کیلومتری شرق شهر بم (در بزرگراه بین‌المللی خلیج فارس بم -زاهدان) در استان کرمان واقع‌شده است. این منطقه قبل از پیوستن به مناطق ویژه اقتصادی، سرمایه‌گذاری خارجی را از طریق همکاری با شرکت خودروسازی دوو کره جنوبی جذب و به تدریج زمینه لازم را برای فعالیت سایر شرکت‌ها فراهم نمود.

براین اساس، با همکاری و سرمایه‌گذاری‌های گسترده انجام‌شده و همت متخصصان داخلی، در حال حاضر منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید، تنها منطقه ویژه اقتصادی تخصصی درزمینهٔ صنایع خودروسازی، قطعه‌سازی و صنایع وابسته به آن درکشور محسوب می‌شود به‌طوری‌که در حال حاضر چندین الگو از خودروهای تولیدی در کشور توسط شرکت‌های حاضر در این منطقه ساخته می‌شود. شرکت عمران ارگ به عنوان سازمان مسئول منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید به منظور تحقق بخشیدن به گسترش فعالیت‌های صنعتی، اقتصادی و گردشگری از ابتدای تأسیس بخش بسیاری از فعالیت خود را در این منطقه آغاز کرد. از جمله کارهای این شرکت ایجاد زیر ساختها و امکانات پشتیبانی موردنیاز از قبیل راه‌اندازی پایانه ویژه در فرودگاه بم، تأسیس پایانه مسافری و باربری، راه‌آهن و انبارهای مجهز کالا، تأمین آب، برق و مخابرات، ساخت هتل‌ها، امکانات ورزشی، تفریحی، آموزشی و دیگر تسهیلات بوده است که افزون بر فراهم آمدن زمینه‌های لازم برای گسترش پیش از پیش سرمایه‌گذاری‌های صنعتی، امید می‌رود تا این منطقه با توجه به پتانسیل‌های لازم در آینده‌ای نزدیک به یکی از قطبهای گردشگری و تفریحی کشور نیز تبدیل شود.

صنایع خودروسازی

• بم خودرو
• خودروسازان بم
• کرمان موتور
• خودروسازان راین
• مدیران خودرو
• ارگ دیزل
• آرمان الکتریک ارگ (دسته سیم خودرو و الکترونیک) و بیش از ۲۰ کارخانه تولید قطعات خودرو

زمین‌لرزه بم

زمین‌لرزه بم، زمین‌لرزه‌ای بود به شدت ۶/۶ ریشتر که در ساعت ۵: ۲۶ بامداد روز جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم را به مدت سیزده ثانیه لرزاند. قربانیان این زمین‌لرزه در آمارهای گوناگون، بین ۵۰٬۰۰۰ تا بیش از ۸۰٬۰۰۰ تن بیان‌شده‌اند. (در آمار رسمی، ۳۰٬۰۰۰ کشته و ۴۰٬۰۰۰ هزار مجروح و بیش از ده ها هزار نفر بی‌خانمان) همچنین در این زمین‌لرزهٔ ویرانگر، ارگ تاریخی بم تا حدود ۹۰٪ تخریب شد.

جاذبه‌های گردشگری

• ارگ قدیم بم

• منطقه گردشگری آدوری

• منطقه نمونه گردشگری دهبکری

• پیست آفرود کبود

• ارگ جدید

• منطقه داردین

• آبگرم آباد سید

• سد نساء

• منطقه تپه یلان

• منطقه گردشگری تپه‌های شنی ریگان. بزرگ‌ترین تپه‌های شنی جهان

• منطقه آب یلان در شمال شرقی شهر

• ‌روستای ییلاقی مَرغک‌

• کارخانه حناسایی‌

• تل آتشین دارستان بم 

خواهرخواندگان

• نیشابور، ایران
• منتووا، ایتالیا
• یزد، ایران
• همدان، ایران