ساری

ساری

ساری مركز استان مازندران است. شهر ساری در طول جغرافیایی ۲۸/۴۸ و عرض جغرافیایی ۴۰/۳۶ درجه واقع‌شده است. ارتفاع ساری از سطح دریا ۴۰ متر است و فاصله آن تا تهران ۲۵۰ كیلومتر است. در فاصله كمی از شهر، سواحل زیبای دریای خزر قرار دارد كه به راحتی قابل دسترسی است. شهرستان ساری دارای آب‌وهوای معتدل خزری است. شهرستان ساری مركز تجارت و صنعت هم است. مهاجران فراوانی از نقاط دیگر كشور مشغول به كار در این شهرستان است.
از سلسله جبال البرز که در منتهی الیه جنوب شهرستان واقع است ۷ رشته فرعی در جهت جنوب به شمال متمایل به غرب منشعب و در فاصله ۵ الی ۳۰ کیلومتری دریای خزر هم سطح زمین می‌شود، ارتفاع متوسط آن در حدود ۳ هزار متر است.

شهرستان ساری از شمال به دریای مازندران، از مشرق به شهرستان نکا از جنوب به استان سمنان و از مغرب به شهرستان‌های جویبار قائم شهر و سوادکوه محدود است. ساری مرکز استان مازندران از جمله شهرهای بزرگ طبرستان و مرکز فرمانروایی اسپهبدان بود. دکتر سید حسن حجازی کناری در کتاب نام‌های باستانی مازندران ساری را محل سکونت گروهی از آریایی‌های مهاجر می‌داند و معتقد است که ساری باید کلمه‌ای به‌صورت سری آریه یا (ساآریه) بوده باشد.

به‌طور دقیق تاریخ به وجود آمدن ساری را نمی‌توان تشخیص داد؛ زیرا در کهن‌ترین آثار مربوط به ماقبل تاریخ نوین جهان نیز نام آن بوده است، ولی قدر مسلم آنکه بدون هیچ تردیدی نظام شهری آن به بیش از ۲۵۰۰ سال می‌رسد. بر پایه شاهنامه فردوسی توسعه بنای آن را به اسپهبد طوس پور نوذر به دلیل به جا گذاردن یادگار پدرانش (منوچهر، ایرج، فریدون) نسبت می‌دهند و براساس روایت تاریخ نویسان یونانی در زمان هخامنشیان پایتخت تمدن هیرکانیا و به نام زادراکارتا بوده است. (منابع ایرانی در جنگ ها از بین رفته‌اند)
ساری یکی از شهرهای باستانی ایران و دارالملک تاریخی مازندران است. قدمت این شهر به پیش از اسلام می‌رسد. در نزدیکی این شهر در رستم قلعه ظروف و اشیائی به‌دست‌آمده که شبیه اشیاء ماقبل تاریخ است. در روستای جامخانه ساری اخیرا ۳۴ ظرف سفالی مربوط به هزاره پیش از میلاد کشف شد. ضمنا یکی از ضرابخانه‌های سلسله اشکانیان در ساری بوده است. ساری در زمان ساسانیان یکی از شهرهای تبرستان بوده و راه‌های ارتباطی زیادی از این شهر می‌گذشته و دارای پاسگاه و نیروی انتظامی نیز بوده است. از بعد از اسلام با انتقال مرکز حکومت سلسله‌ی گیل یا آل دابویه (که سرتاسر گیلان و مازندران را تحت پوشش داشت) از گیلان به ساری به عنوان مرکزیت رسمی ولایت تبرستان مطرح گردید.
فرخان بزرگ، یکی از پادشاهان سلسله‌ی گیل، نهایت سعی و تلاش خود را جهت جلوگیری از هجوم اعراب به ساری به کار بست و حتی تجدید بنا و عظمت ساری را به او نسبت می‌دهند که پس از ساخت مجدد ساری آن را به نام دخترش سارویه نامید. در کتاب تاریخ باستان نام سارو به معنی شهر زرد برای ساری به کار می‌رود که دلیل آن را وجود درختان متعدد مرکبات خصوصا نارنج و لیمو می‌داند. همچنین ذکر می‌کند که احتمالا زادراکارتا و سارو یکی هستند. ظهیرالدین مرعشی نیز در كتاب تاریخ طبرستان و رویان و مازندران به روایت نوشته است كه فرخان بزرگ شهر ساری را به نام فرزندش، سارویه ساخته است.

سوغات ساری
سوغات ساری را تقریباً همه مردم ایران می شناسند. هر سال، شهرهای شمالی کشور پذیرای مسافرانی از سراسر ایران می باشند؛ که برای هوای خوب، دریا و جنگل های زیبای شمال به این خطه ی سرسبز سفر می کنند. ساری هم یکی از این شهرهای میزبان است. اسم شمال و سفر شمال که می آید، همه کلوچه را بیاد می آورند که بنوعی سوغاتی معروف ساری و دیگر شهرهای شمالی محسوب میشود. امّا تنها کلوچه سوغاتی ساری نیست، این شهر میوه، خوراکی و صنایع دستی بسیاری دارد که می‌توانید بعنوان سوغات از این شهر همراه خود ببرید. از جمله سوغاتی های ساری که شاید معرف حضورتان نباشد می‌توان به ازگیل و زردکیجای ساری اشاره کرد همچنین مرکبات و ترشیجات آن را هم نمی‌توان نادیده گرفت. دیگر محصولات و سوغات شهر ساری کلوچه، عسل کوهی، برنج، رب انار ترش، گزنه، انواع مربا، عرقیجات، تمشک

زبان و گویش
زبان مازندرانی با نام ادبی زبان طبری دارای سابقه ادبی بوده و از سده‌های نخستین هجری آثاری به خط برگرفته از عربی به این زبان نگاشته شده‌است که هم‌اکنون نیز برخی از آن‌ها در دست است. همچنین کتاب مرزبان‌نامه نوشته مرزبان بن رستم به زبان طبری بوده و بعدها از این زبان به فارسی ترجمه شده‌است. اشعار امیر پازواری که در مازندران به امیری نیز معروف هستند و دیوان مازندرانی طالب آملی شاعر ایرانی مقیم هند در دوره صفوی از دیگر آثار برجسته ادبی مازندرانی بشمار می‌روند. نوآوری و بازیابی ادبیات مازندرانی نیز با اشعار طبری نیما یوشیج آغاز شد. مازندرانی (تبری) از خانواده¬ ی زبان¬های هند و اروپایی، از شاخه¬ ی زبان¬های هند و ایرانی و از گروه زبان¬های ایرانی است. سخن در باب تاریخ، منشاء و ریشه¬ های این زبان چندان ساده نیست زیرا اطلاعات دقیقی در این مورد در دست نیست و تمام آنچه که از پیشینه و روند تطور این زبان از گذشته¬ های دور تا به امروز گفته می¬شود، ظاهراً فرضیاتی هستند که بر پایه تحقیقات تاریخی، شباهت¬های واژگانی این زبان با دیگر زبان¬ها و برخی استنباط¬های شخصی استوار است. در میان لهجه¬ های مازندرانی، لهجه¬ ی شهر ساری که مرکز استان است به عنوان لهجه معیار در نظر گرفته می¬شود و لهجه¬ ای تقریباً بی¬نشان است که مشترکاتش با زبان فارسی بیش از سایر لهجه¬ هاست و همین لهجه مورد استفاده صدا و سیمای استان است.

جاذبه های گردشگری شهرستان ساری

تالاب سرادون و بالندون
این مجموعه تالابی در جوار روستای سیدمحله در ۲۵ کیلومتری ساری به‌طرف بابلسر قرارگرفته و دارای دو بخش جنوبی (سراندون) و شمالی (بالندون) است. وسعت آنها حدود ۳۰ هکتار و عمق متوسط آن ۱ متر است که در زمستان و پاییز پرآب، در بهار و تابستان به علت استفاده‌های زراعی کم آب است. آب این تالاب‌ها شیرین است. درون و پیرامون آن‌ها نیزار و گیاهان مردابی است که با مرغزار و شالیزار احاطه شده است. این مجموعه از تالاب‌ها به دلیل اقلیم مناسب، آب شیرین، پوشش گیاهی و مواد غذایی، زیستگاه پرندگان و آبزیان است. پاییز و زمستان این تالاب‌ها نیزمامن و زیستگاه مرغان مهاجر از قبیل قو، مرغابی، قره غاز، پرلا و سایر پرندگان شده است. دسترسی مناسب، محوطه سرسبز و دلنشین، مناظر بکر و وحشی، فضاهای گردشگاهی جالبی را پدید آورده است؛ که می‌تواند مورد استفاده صنعت گردشگری قرار گیرد.

پناهگاه حیات وحش سمسکنده
پناهگاه حیات وحش سِمِسکَندِه در دَه کیلومتری جنوب شرقی ساری واقع‌شده و مسیر دسترسی آن از ساری تا سمسکنده بوده و سپس با یک جاده روستایی به درون محوطه راه می‌یابد. از گونه‌های مهم گیاهی می‌توان از ممرز، انجیلی، توسکا، تمشک و لیلکی و از گونه‌های مهم جانوری می‌توان از گوزن زرد، مرال، شوکا، قرقاول، انواع پرندگان شکاری، شغال، گربه جنگلی، سنجاب و سمور جنگلی، گراز، عقاب جنگلی، جغد، کبوتر جنگلی و گرگ نام برد.

سد سلیمان تنگه (سد شهید رجایی)
این سد در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی ساری و در منطقه‌ای کوهستانی واقع‌شده است. سدسلیمان تنگه در سال ۱۳۷۹ برای بازدید مسافران و گردشگران آماده شده و از نظر اقامتی بسیار مناسب است. بازدید از تاج سد امکان‌پذیر است و در دریاچه آن امکانات قایقرانی و اسکی برای علاقه‌مندان مهیا است.

چشمه های باداب سورت
چشمه‌های آب معدنی باداب سورت یکی از شگفت‌انگیزترین شاهکارهای طبیعت است. این چشمه‌ها در هفت کیلومتری غرب روستای به ادله و در ارتفاع ۱٬۸۴۰ متری در ساری واقع‌شده‌اند. چشمه‌های اسرارآمیز سورت مشتمل بر دو چشمه با آب‌های کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ، بو و مزه می‌باشند. یکی از چشمه‌ها دارای آبی بسیار شور است که برای درمان دردهای کمر، پا، روماتیسم و پوست سودمند است و چشمه دیگر که در مجاورت این چشمه قرار دارد دارای آبی به رنگ نارنجی و مزه کمی‌ترش است که به‌صورت دائمی و تشتی است. آب‌های رسوبی این دو چشمه در مسیر جریان خود از بالای کوه به پایین طی هزاران سال، ده‌ها حوضچه کوچک بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز و در اندازه‌های مختلف ایجاد کرده‌اند. چشمه‌های آب معدنی باداب سورت به همراه کوه دماوند و سرو ابرکوه به عنوان اثر طبیعی ملی به ثبت رسیده است. تنها در شش کشور در جهان پدیده‌ای تا حدی شبیه به این چشمه‌ها وجود دارد. این چشمه‌ها بعد از چشمه پاموکاله در کشور ترکیه، به عنوان دومین چشمه آب شور جهان به ثبت جهانی نیز رسیده است.

دریاچه چورت
دریاچه چورت در شمال شرقی استان مازندران و بخش چهاردانگه شهرستان ساری قرار دارد. اگر میخواهید از تاریخ این دریاچه بدانید، باید بگوییم که چورت در سال ۱۳۲۰ بر اثر زمین لرزه و رانش زمین و در پی آن بسته شدن مسیر آب چشمه‌ای که در کنار دریاچه قرار دارد، به وجود آمده است. وسعت این دریاچه حدود ۲٫۵ هکتار است و محلی‌ها به آن، دریاچه میانشه هم می گویند اما به دلیل نزدیکی آن به روستای چورت به این نام خوانده می‌شود. زمانی که آب دریاچه پایین می‌آید، باقیمانده درخت‌هایی که در محل پیدایش دریاچه بوده‌اند پدیدار می‌شود و منظره زیبایی را ایجاد می‌کند که شاید در کمتر نقطه‌ای از ایران دیده باشید. این دریاچه یکی از زیباترین جاذبه‌های تفریحی استان مازندران است که برای رسیدن به آن می‌توانید مسیر جنگلی را در پیش بگیرید و لذت پیاده روی در میان درختان انبوه را هم تجربه کنید. برای رسیدن به دریاچه چورت، باید مسیر ساری کیاسر را در پیش بگیرید. بعد از طی مسافتی در حدود ۲۵ کیلومتر بعد از تابلوی روستای چورت وارد مسیر فرعی می‌شوید. ۱۵ کیلومتر جلوتر، در جاده آسفالته به روستای چورت خواهید رسید. پس از روستا چندین مسیر خاکی برای دسترسی به دریا وجود دارد. مسیر جاده خاکی به طول ۱۰ کیلومتر به دریاچه چورت منتهی می‌شود.

میدان ساعت ساری
میدان ساعت که در زبان مازندرانی به آن پاساعت گفته می-شود، در سال ۱۳۰۹ ساخته شده و از همان زمان به عنوان نماد شهر ساری شناخته می¬شود. تا سال ۱۳۸۰ ساعت عقربه ای بزرگی که بر روی برج بلند میدان قرار دارد در هر ساعت به همان تعداد با نوای ناقوس مانندی به صدا در می¬آمد اما از سال ۱۳۸۰ به بعد به دلیل اعتراض برخی از ساکنین که این صدا را مخل آسایش خود می¬دیدند این صدا قطع شد. تا چند سال پیش این برج فقط دو ساعت به سمت خیابان¬های مدرس و انقلاب داشت اما اکنون به سمت هر چهار خیابان ساعت هایی نصب شده اند. در سال ۱۳۵۵ هیات امنای شهر ساری تصمیمی مبنی بر معماری مجدد این بنا گرفتند و فردی که به عنوان معمار انتخاب شد محمدعلی حمیدی نوا معماری حاذق ساروی و متولد ۱۳۰۹ بود. بناهای دیگری همچون مسجد خیابان ملت، مسجد گلما و کارخانه شیر پاستوریزه نیز به دست همین معمار ساخته شده اند. این معمار زبردست هم اکنون نیز در ساری زندگی می¬کنند.

شاطر گنبد
این بنا متعلق به دوره¬ی تیموریان و سده نهم است اما شواهدی مربوط به دوران صفوی نیز در ساخت آن وجود دارد. این بنا در مرداد ۱۳۶۴ به ثبت ملی رسیده است. در برهه ی خاصی از زمان به این بنای آجری بی توجهی شده و آسیب¬های فراوانی به این بنای تاریخی وارد شده است. این بنا در یک کیلومتری جنوب شهر ساری، در قسمت غربی رود تجن و نزدیک جاده شاه عباس قرار دارد. این برج مربعی از آجر و گچ ساخته شده و درب ورودی آن در قسمت شرقی است.

عمارت کلبادی
این بنا که امروزه به عنوان اداره میراث فرهنگی مورد استفاده قرار می¬گیرد، در دوران قاجار به دستور یکی از امرای ارتش، سردار جلیل، ساخته شده است. این عمارت در محله¬ی آب انبار نو قرار دارد و قدمتی تقریبا ۱۲۰ ساله دارد. سبک معماری این بنا کاملا ایرانی بوده و وجود داشتن فضای اندرونی و فضای بیرونی این امر را تایید می¬کند. به علاوه گفته می¬شود که این سبک معماری از تکایای دوران قاجار برگرفته‌شده است. ساختمان اصلی دارای دو طبقه و یک زیرزمین است. هر کدام از طبقات دارای یک شاه نشین اند که اتاق و راه پله¬های جداگانه ای دارند. از بخش¬های دیدنی دیگر این عمارت می¬توان گرمخانه و سربینه¬ی آن را نام برد.

مسجد جامع عباسی
این مسجد بخشی از مجموعه تاریخی فرح آباد است که در دوران صفویه بنا شده است. این بنا به همراه یک حمام، مدرسه و یک کاخ به دستور شاه عباس و به افتخار مادرش ساخته شد که در دوران قزاق¬ها همه¬ی بناهای دیگر به جز مسجد به آتش کشیده شدند و از بین رفتند. این مسجد نوعی مسجد چهار ایوانی است که به سبک معماری همین دوره ساخته شده است. حیاط این مسجد دارای اتاق¬هایی است که برای مطالعه¬ی طلاب در نظر گرفته‌شده است.

برج سلطان زین العابدین
این برج مربوط به سده نهم هجری و دوره آق قویونلوها است. این بنا در تیرماه سال ۱۳۱۳ به ثبت ملی رسید. این سازه¬ی تاریخی و مذهبی در مرکز شهر ساری و ضلع شمالی خیابان جمهوری اسلامی قرار دارد. این مکان مقبره¬ی زین‌العابدین مرعشی است. در اطراف و اضلاع گردنه¬ی این بنا پنجره و روزنه-هایی جهت تامین روشنایی فضای درونی تعبیه شده است. از طریق خیابان امام¬زاده یحیی به راحتی می¬توانید به این بنا برسید.

همچنین آبشار اوبن، پارک جنگلی شهید زارع، برج رسکت، امامزاده یحی ساری، تکیه پهنه کلا، آب انبار میرزا مهدی و حمام وزیری از دیگر مناطق گردشگری معروف این شهر است.

دسترسی به شهر ساری
فرودگاه ساری
فرودگاه بین المللی دشت نازی ساری در پانزده کیلومتری شهر ساری واقع‌شده و روزانه به مقاصد داخلی تهران، مشهد، شیراز، اهواز، عسلویه، بندرعباس و کیش مسافران را جابه جا می کند.

راه آهن ساری
ساری نخستین شهر ایران بوده است که ساخت راه‌آهن سراسری ایران از آنجا آغاز گشت و پس از رضاشاه و در هنگام جنگ جهانی دوم به تصرف نیروهای شوروی در آمد. این خطوط ریلی از شعبه‌های اصلی راه‌آهن سراسری ایران است که در سال ۱۳۰۸ در دوران رضاشاه، نخستین فاز آن بین شهرهای ساری -بندر شاه افتتاح گردید و همیشه یکی از مهم‌ترین راه‌های ایران به شمار می‌رفته است. ساخت این راه‌آهن باعث شد تا امروزه شهر ساری به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شود.
ایستگاه راه‌آهن ساری واقع در بلوار عسکری محمدیان نرسیده به پل شهید نبوی در ضلع جنوبی پادگان ساری است. مرکز اداره راه‌آهن شمال در شهر ساری قرار دارد و از ایستگاه‌های مهم این خط می‌توان به گرگان، بندر ترکمن، قائم شهر، پل سفید، ورسک و فیروزکوه اشاره کرد.

جاده های منتهی به ساری
اگر می‎خواهید از ماشین شخصی خود برای سفر استفاده کنید، رسیدن به ساری از طریق دو جاده‎ی هراز و فیروزکوه به راحتی امکان پذیر است. تقریبا از تمامی پایانه های اتوبوسرانی نیز در ساعات مختلف، برای سفر به این شهر امکان تهیه‎ی بلیط وجود دارد. به هر حال و در هر دو صورت لازم است برای رسیدن به ساری مسیر جاده‎ای تقریبا ۲۷۰ کیلومتری حدفاصل تهران و ساری طی شود. غیر از جاده‎های هراز و فیروزکوه می‎توانید از سمت کرج و جاده‎ی چالوس به ساری بروید که مسیر زیبا و هم‎چنین پرترددی مخصوصا در روزهای تعطیل است اما دیدن زیبایی های این جاده ارزش بیشتری دارد. به علاوه اگر قصد دارید در مسیر از شهرهای دیگری نیز دیدن کنید می‎توانید از جاده‎ی سمنان به ساری استفاده کنید.

هتل‌ها و جایگاه‌های اقامتی شهر ساری
هتل سالار دره ساری (چهار ستاره) نشانی: مازندران، ساری، کیلومتر دوازده جاده به سمت سمنان، روبروی شرکت صنایع چوب و کاغذ؛ فاصله تا پایانه مسافربری ساری: ۳۱ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا فرودگاه شهر ساری: ۴۲ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا راه آهن ساری: ۱۷ دقیقه با ماشین؛ فاصه تا پل تجن ساری: ۲۷ دقیقه با ماشین

هتل بادله ساری (چهار ستاره) نشانی: مازندران، ساری، کیلومتر ۱۰ گرگان؛ فاصله تا فرودگاه شهر ساری: ۱۰ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا راه آهن ساری: ۱۵ دقیقه با ماشین؛ فاصه تا پل تجن ساری: ۵ دقیقه با ماشین
هتل نوید ساری (چهار ستاره) نشانی: مازندران، ساری، کیلومتر ۵ جاده به سمت قائمشهر؛ فاصله تا پایانه مسافربری ساری: ۱۵ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا فرودگاه شهر ساری: ۴۵ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا راه آهن ساری: ۱۸ دقیقه با ماشین، فاصه تا پل تجن ساری: ۲۵ دقیقه با ماشین

هتل نارنج ساری (سه ستاره) نشانی: مازندران، ساری، میدان خزر، کیلومتر ۳ جاده فرح آباد؛ فاصله تا پایانه مسافربری ساری: ۸ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا فرودگاه شهر ساری: ۲۴ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا راه آهن ساری: ۱۶ دقیقه با ماشین؛ فاصه تا پل تجن ساری: ۸ دقیقه با ماشین

هتل اسرم ساری (سه ستاره) نشانی: مازندران، ساری، میدان هلال احمر، کمربندی شرقی؛ فاصله تا پایانه مسافربری ساری: ۴ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا فرودگاه شهر ساری: ۲۱ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا راه آهن ساری: ۱۲ دقیقه با ماشین؛ فاصه تا پل تجن ساری: ۱ دقیقه با ماشین

هتل سارویه ساری (۲ ستاره) نشانی: مازندران، ساری، بلوار طالقانی، روبروی پمپ بنزین؛ فاصله تا پایانه مسافربری ساری: ۸ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا فرودگاه شهر ساری: ۳۴ دقیقه با ماشین؛ فاصله تا راه آهن ساری: ۱۳ دقیقه با ماشین؛ فاصه تا پل تجن ساری: ۱۵ دقیقه با ماشین